Podczas spaceru ulicami Rzymu co krok zatrzymują nas tchnienia historii. Liczne pozostałości antycznych budowli świadczą o dawnej wielkości Wiecznego Miasta – majestatycznego świadka wydarzeń, które w powieści Quo vadis z 1896 roku opisał Henryk Sienkiewicz. Na tle zmierzchu imperium i krwawych narodzin chrześcijaństwa umieścił jeden z najsłynniejszych miłosnych motywów w historii polskiej literatury, opowiadając o związku pochodzącej z barbarzyńskiego plemienia Ligii i patrycjusza Marka Winicjusza. 

Jak wiadomo, wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, a jedną z nich do stolicy Włoch na początku XX wieku przybył kompozytor Feliks Nowowiejski. Chłonąc urokliwy klimat la dolce vita, jednocześnie podążał śladami przeszłości cesarstwa rzymskiego. W 1903 roku skomponował w Wiecznym Mieście „sceny dramatyczne” do libretta niemieckiej pisarki Antonie Jüngst, opierając się na książce Sienkiewicza. Tak narodziło się monumentalne oratorium Quo vadis na głosy solowe, chór, orkiestrę i organy. Pomijając wątek miłosny Ligii i Winicjusza, Jüngst i Nowowiejski skupili się na konflikcie chrześcijan z poganami, pojmowanym w kategoriach odwiecznej walki dobra ze złem. Utwór składa się z pięciu części, opisujących pożar Rzymu, Forum Romanum, słynne katakumby, najstarszą rzymską drogę Via Appia i ruiny Koloseum. 

Premiera Quo vadis odbyła się w 1907 roku w Usti nad Łabą. Dwa lata później w Amsterdamie kompozytor zaprezentował publiczności dzieło w nowej odsłonie i odniósł tym spektakularny sukces. Po koncercie w dowód uznania uhonorowano go pozłacanym wieńcem laurowym, otrzymał też pierścień od królowej Wilhelminy. Jeśli ktoś zapytałby wtedy Nowowiejskiego, dokąd zmierza – quo vadis? – ten z czystym sumieniem mógłby odpowiedzieć, że… święcić triumfy na światowych scenach. Pomimo wymagającej obsady, popularne w dwudziestoleciu międzywojennym oratorium polskiego twórcy wykonywano często w Europie, a także poza jej granicami. 

PROGRAM:

Feliks Nowowiejski (1877–1946)
Quo vadis, sceny według powieści Henryka Sienkiewicza na głosy solowe, chór, orkiestrę i organy op. 30 (1907)

WYKONAWCY:

Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej

Piotr Sułkowski
dyrygent

Wojciech Gierlach
baryton

Wioletta Chodorowicz
sopran

Janusz Wierzgacz
przygotowanie chóru